Yıkıcı Doğa Olayları

F.5.6.3. Yıkıcı Doğa Olayları 

Konu / Kavramlar: Yıkıcı doğa olayları ve korunma yolları 

F.5.6.3.1. Doğal süreçlerin neden olduğu yıkıcı doğa olaylarını açıklar. Depremler, volkanik patlamalar, seller, heyelanlar, hortum, kasırgalara ayrıntıya girilmeden değinilir. 

F.5.6.3.2. Yıkıcı doğa olaylarından korunma yollarını ifade eder.

F= Fen Bilimleri Dersi

5= 5. Sınıf

6= 6. Ünite

3= 6. Ünitenin 3. Konusu

1= 1. Kazanımı 

   


Evet sevgili öğrenciler. Öncelikle sizlere  konumuz olan ''Yıkıcı Doğa Olayları'' ile genel bir bilgi verip sırasıyla sizlere aktaracağız. İyi okumalar.

Dünyanın çoğu yerinde bazı sebeplerden dolayı gerçekleşen ve birçok hasara neden olan olaylardır. Yıkıcı doğa olayları kısa sürede meydana geldikleri için insanlar tarafından önlenemez ama önlemler alınabilir. Yıkıcı doğa olaylarının nerelerden ve ne zaman olacağı tahmin edilebilmektedir fakat kesin zamanı tam olarak bilinemediği için kötü sonuçlara yer açma ihtimali her zaman vardır.

Yıkıcı doğa olayları hakkında verdiğimiz bilgiden sonra şimdi de  sizlere açıklamaya başlayalım:

1-) DEPREM: Yer kabuğu levhalardan oluşmuştur, bu levhalar sürekli hareket halindedir. Levhalarda meydana gelen ani kırılmalar nedeni ile depremler meydana gelir. Depremle oluşan titreşimle dalgalar halinde yeryüzüne ulaşır ve hasarlara neden olur. Kısaca yer kabuğunun yapısında oluşan sarsıntılara deprem diyoruz.

Yer altındaki levhaların hareketleri sırasında yeryüzünde oynamalar meydana gelir ve bu oynamaları deprem olarak adlandırıyoruz.

Depremden Korunma Yolları:

Özellikle birçok hasara neden olabilecek deprem durumlarına karşı önlemlerimizi en kısa sürede almalı ve uygulamalıyız.

2-) HEYELAN (TOPRAK KAYMASI): Toprak tabakasının eğimli arazilerde büyük kütleler halinde kaymasına heyelan (toprak kayması) denir. Heyelan özellikle fazla yağış alan ve eğimli arazilerde görülme olasılığı çok fazladır. Heyelan genellikle ilkbahar mevsiminde görülmektedir. 

Heyelandan Korunma Yolları: 

1)     Heyelan olabilecek alanlarda herhangi bir bina ve yerleşim yeri yapılmamalıdır.

2)     Heyelan olabilecek yerlere setler (istinat duvarı) yapılmalıdır.

3)     Heyelan olabilecek yerlere uyarıcı levhalar yerleştirilmelidir.

3-) KASIRGA (HORTUM): Bazen rüzgârların birbiri ile çarpışarak, kendi ekseni etrafında dönüp girdap oluşturur. Bunların en küçüğü şeytan kulesi, ortancası hortum, en büyüğü ise kasırgadır.Kasırga okyanus kenarlarında, suyun sıcak ve havanın nemli olduğu yerlerde görülür. 

Kasırgadan Korunma Yolları:

1)    Kasırga uyarı sistemleri kurulmalıdır.

2)    Binalar kasırgalara karşı dayanıklı yapılmalıdır.

3)    Binalarda veya güvenli bölgelerde sığınak yapılmalıdır.

4-) SEL: Toprağın üzerini kaplayan ani, düzensiz ve büyük su taşkınlarına sel denir. Akarsular da taşıyabileceğinden fazla su ile yüklendiklerinde sel meydana gelir. Fazla miktarda yağış meydana gelmesi, kar kütlelerinin aniden erimesi sel oluşmasına neden olabilir. 

 

Selden Korunma Yolları:
   1)   Binalar akarsu yataklarına yapılmamalıdır.

   2)   Suyun akabileceği yağmur suyu yolları yapılmalı.

   3)  Barajlar kurularak akarsular kontrol altına alınmalıdır.

   

5-) VOLKAN PATLAMALARI: Volkan, magmanın yer kabuğundan çıktığı yerlerdir. Volkandan çıkan magmaya lav denilmektedir. Volkanlar genellikle koni şeklindedir. Uzun süredir lav çıkarmayan volkanlar, sönmüş volkan olarak adlandırılır. Ülkemizde sönmüş volkanlar vardır. ( Erciyes Dağı, Ağrı Dağı bazılarıdır.) Ayrıca dünyanın birçok yerinde Volkanik Patlamalar günümüzde az da olsa görülmektedir.

Volkanik Patlamalardan Korunma Yolları:
   1)   Volkanik dağların yanına yerleşim alanları yapmamak.

   2)   Aktif yanardağların yanında bulunulmamalı.

   3)   Volkanik dağların yanında otlatma yapılmamalı.

6-) TSUNAMİ: Tsunami, okyanus ya da denizlerin dibinde oluşan deprem, volkan patlaması ve bunlara bağlı çökmesi, zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu denize geçen enerji nedeniyle oluşan uzun salınımlı dev deniz dalgasına ''tsunami'' denir.

Tsunamiden Korunma Yolları:

Deniz kıyısında hissedilen depremden sonra tsunami olma olasılığı her zaman vardır. tsunaminin ilk etkisi deniz suyunun yavaş yavaş bir metre kadar yükselmesi ve çökmesi ile belli olur. 
Bu durumda; 

  1)     Kıyıdan hemen uzaklaşmak gerekir.

2) Teknede bulunanlar kıyıdan uzaklar, açık denizlere giderek dalganın etkisinden kurtulabilir.

3)     Karadakiler denizden uzaklaşmalıdır.

7-) ÇIĞ: Genellikle dağlık, engebeli ve eğimli arazilerde, vadi yamaçlarında tutulan kar örtüsünün iç ve dış kuvvetlerin etkisiyle başlayan ilk hareketi ile vadi tabanına doğru hızla kayması sonucu çığ oluşur.

 

Çığdan Korunma Yolları:

1)      Çığ riski olan yerleşim alanlarını, turistik kayak alanlarını, kara yollarını geçici olarak kullanmamak.

2)      Münferit yapıları (tek bir cami, okul binası vb.) Sivri üçgen beton yapı ile korumak,

3)      Çoklu yerleşim alanlarını, kar barajı, dizi bariyer, sapmalar, sekileme ile korumak.

Buraya kadar geldiğine göre şimdi de biraz soru çözmek ister misin? 

Soruları da çözdüğüne göre şimdi de kısa bir özet olarak hazırladığımız sunuma bak bakalım :)

Buraya kadar geldiğin için seni tebrik ediyoruz. Takıldığın veya anlamadığın bir yer olursa yorum yazmayı unutma. Görüşmek üzere.